Wycieczkę zorganizowano dla 35 uczniów klas czwartych 19 lutego 2015 r. Wyruszyliśmy pieszo szlakiem Książańskiego Parku Krajobrazowego. Po drodze obserwowaliśmy pierwsze zwiastuny wiosny np. kwitnącą leszczynę. Zauważyliśmy wzmożoną aktywność leśnych zwierząt np.: wiewiórki. Widzieliśmy także buchtowiska, czyli miejsca w lesie zryte przez dziki poszukujące pożywienia.
Wycieczka składała się z następujących modułów:
- Obserwatorium w Książu – od czasów historycznych do współczesności
Niewiele osób wie, że w podziemiach zamku Książ znajduje się precyzyjna aparatura pomiarowa, która pozwala rejestrować parametry kluczowe dla poznania budowy wnętrza Ziemi i zjawisk rządzących naszą planetą. Obserwacje geofizyczne prowadzone są w usytuowanym na terenie zamku Obserwatorium Geofizycznym Instytutu Geofizyki PAN.
W tej części zajęć uczniowie dowiedzieli się, jak doszło do powstania podziemnych korytarzy zamkowych, jaką funkcję pełniły one pierwotnie oraz jakiego typu aparatura pomiarowa znajduje się w nich obecnie. W kolejnych odsłonach pracownik obserwatorium
- zaprosił uczniów na prelekcje poświęconą budowie wnętrza Ziemi,
- opowiedział o fascynujących badaniach sejsmologicznych i tropieniu źródeł trzęsień ziemi,
- odkrył tajniki grawitacji ziemskiej.
- Rejestracja fal sejsmicznych i lokalizacja ognisk trzęsień Ziemi
W czasie tych zajęć dowiedzieliśmy się, że Dolnośląskie Obserwatorium Geofizyczne w Książu powstało w 1970 roku z inicjatywy prof. Romana Teisseyre’a. W tym czasie rozwijano sieć sejsmiczną w Polsce w związku z monitorowaniem wstrząsów spowodowanych działalnością górniczą.
Głównym zadaniem obserwatorium jest prowadzenie bieżącej rejestracji trzęsień ziemi. Od lat 70. XX wieku prowadzi się też badania pływów skorupy ziemskiej. Pod koniec lat 90. powstało Laboratorium Geodynamiczne Centrum Badań Kosmicznych, gdzie za pomocą najnowszej aparatury kontynuuje się badania pływów skorupy ziemskiej. Ponadto prowadzi się badania grawimetryczne i pomiary naprężeń w górotworze.
Podczas zajęć poruszane były następujące tematy:
- teoria rozchodzenia się fal sejsmicznych – rodzaje fal sejsmicznych;
- budowa wnętrza Ziemi na podstawie badań sejsmicznych;
- metody lokalizacji trzęsień ziemi – ogniska naturalne i antropogeniczne;
- granice płyt litosfery – lokalizacja, zjawiska;
- teoria tektoniki płyt litosfery;
- badania geodynamiczne wykonywane w Książu – zagadnienia związane z grawitacją ziemską, pływy morskie a pływy skorupy ziemskiej, aparatura pomiarowa – klinometry, grawimetry.
- Historia geofizyki i zastosowania matematyki
Podczas warsztatów poznaliśmy inne nazwiska ludzi zasłużonych dla polskiej nauki niż te, które znają wszyscy, tzn.: Mikołaja Kopernika i Marię Skłodowską-Curie. W obserwatorium poznaliśmy postaci profesorów: Maurycego Piusa Rudzkiego i Jana Łukasiewicza. Obaj na stałe zapisali się w historii geofizyki i logiki matematycznej. W tej części zajęć uczniowie dowiedzieli się także o historii rozwoju geofizyki. Mogli również poszukać odpowiedzi na następujące pytania:
- Kto był pierwszym na świecie geofizykiem?
- Kto, kiedy i gdzie założył pierwszą na świecie katedrę geofizyki?
- Kto i kiedy wprowadził w sejsmologii pojęcia fal podłużnych i poprzecznych?
- Kiedy powstała skala Richtera?
- Czy można w tej dziedzinie nauki dostać nagrodę Nobla?
- Praktyczne zastosowania matematyki
Warsztaty z praktycznego zastosowania matematyki prowadzone były przez absolwenta Instytutu Geodezji i Zastosowań Matematycznych, który z wielkim zaangażowaniem pokazał, jakie korzyści możemy odnosić na co dzień ze znajomości matematyki. I tak uczniowie dowiedzieli się: czy można za pomocą czapki z daszkiem określić szerokość rzeki; czy rzodkiewka i ogórek pomogą nam w odróżnieniu koła od okręgu i elipsy; kiedy powstały symbole matematyczne „+”, „–„, „=”; czy znak równości jest niezbędny; kto dał podstawy do powstania systemu Revers Polish Notation (RPN). Uczestnicy warsztatów mieli także okazję liczenia na kalkulatorze z systemem RPN.
- Wycieczka terenowa
Na zakończenie zajęć uczniowie przeszli jedną ze ścieżek dydaktycznych w okolicy zamku Książ. Zaobserwowali różne formy terenu i dowiedzą się, w jaki sposób powstały. Poruszali się w terenie korzystając z mapy topograficznej i na jej podstawie orientowali się w terenie.
GALERIA p.Edyta Kleszcz
Zasady i cel Konkursu